Het ontstaan van de Berlijnse Muur

De Sovjets gebruikten hun zone om het herstel van de eigen industrie in Rusland te bevorderen. Dit kwam niet ten goede van de economie in het oosten van Berlijn. Het scheefgroeien van de economische situatie tussen Oost-Duitsland en West-Duitsland zorgde ervoor dat steeds meer inwoners van de DDR naar het westen vluchtten. Naar West-Duitsland reizen werd steeds lastiger, omdat de communistische staat Oost-Duitsland steeds meer beperkingen invoerde aan het reizen van en naar Oost-Duitsland. Ditzelfde gold voor de andere Oostbloklanden die hun grenzen zowel op papier als fysiek steeds meer begonnen dicht te gooien. Vooral jonge Oost-Duitsers, Tsjechen en Polen zagen in West-Berlijn een poort naar het vrije westen.

Beperkingen in vrijheid

De Oost-Duitse autoriteiten begonnen al in een vroeg stadium beperkingen op te leggen aan het reizen tussen Oost- en West-Berlijn. Al vanaf het begin van het opsplitsen van Berlijn in vier bezettingszones werden er afbakeningen tussen de vier zones aangebracht. Het passeren van een zonegrens mocht alleen maar met toestemming. In december 1946 begonnen de Sovjets grenspolitie in te zetten om het verkeer tussen hun zone en de andere zones te reguleren en controleren. Met deze grenswacht werden ook vuurwapens langs de grens geïntroduceerd. De bestuurlijke splitsing tussen de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en de Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland) zorgde ervoor dat de tweedeling in Berlijn alleen maar versterkt werd. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog groeide het aantal fysieke barricades in Berlijn in rap tempo

Prikkeldraadbarrières maakten het de bewoners steeds lastiger om tussen Oost- en West-Berlijn te reizen. In 1952 werd de Duit-Duitse grens door middel van hekken, bewakers en alarminstallaties afgesloten. Ook stelde men aan de Oost-Duitse kant een zone van 5 kilometer breed in waar je alleen maar met toestemming mocht komen. Dit was vooral bedoeld voor mensen die in dit gebied woonden. Direct langs de grens mocht vrijwel niemand meer komen en met name een strook van tien meter naast deze grens werd zwaar bewapend bewaakt om ervoor te zorgen dat niemand naar het vrije westen kon vluchten.

In Berlijn was het reizen tussen Oost en West nog relatief eenvoudig. Smokkelaars kochten zo hun goedkope goederen in Oost-Berlijn om die met dikke winst in West-Berlijn te kunnen verkopen en ontevreden burgers uit de DDR en andere Oostbloklanden zagen de zwakke grens in Berlijn als ideale mogelijkheid om het strenge communistische regime te kunnen ontvluchten. Omdat de vluchtelingen vooral hoogopgeleide jonge mensen waren zou dit op langere termijn een bedreiging kunnen gaan vormen voor de economie van de Duitse Democratische Republiek.

Dan maar een muur

De politieke leiders van Oost-Duitsland en de Sovjet-Unie, Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov, besloten in 1961 dan ook tot een zeer drastische maatregel. De bouw van een muur rondom West-Berlijn moest gaan zorgen voor het stopzetten van al het ongewenste grensverkeer tussen West-Berlijn en het Oostblok. In de nacht van zaterdag 12 augustus op zondag 13 augustus 1961 werd door de Oost-Duitsers begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur, een betonnen constructie van maar liefst 45,3 kilometer lang die West-Berlijn maar liefst 28 jaar fysiek zou gaan scheiden van Oost-Berlijn en de DDR.